Wprowadzenie
Przyjmuje się, że współczesny człowiek Homo sapiens powstał ok. 100 000 lat temu. O wcześniejszych jego przodkach mówimy z mieszanymi
uczuciami – małpy to jeszcze czy już ludzie może? Wspomniane 100 000 lat to ledwie 4.000 pokoleń. Na terenach północnego Mazowsza jednak
dopiero ok. 11 000 lat temu zakończyła się ostatnia epoka lodowcowa i dopiero w tym czasie mogli w dolinie Orzyca zamieszkać na dobre ludzie.
Przez pierwsze 300 pokoleń żyli oni w czasach, które my nazywamy prehistorycznymi, okres ten zakończył się wraz z powstaniem pisma. Kolejne 160 pokoleń budowało i rujnowało dorobek starożytności. Po nim przyszło trwające 40 pokoleń średniowiecze. Z wieków średnich wyrwało nas odkrycie przez Krzysztofa Kolumba Indii, a w zasadzie Ameryki – czas ten to nowożytność, trwająca 20 pokoleń. Rok 1918 przyjmuje się za rozpoczęcie czasów współczesnych – są wśród nas żywych, jeszcze jednostki z pokolenia, które było tego świadkiem. Pamięć ludzka jest zawodna, krótka i selektywna, a opis faktów mocno skrzywiony zwierciadłem upływającego czasu. Historia to zbiorowa mądrość, bez konieczności sięgania po własne, bolesne doświadczenia, to dar przewidywania skutków bez wzbudzania ich przyczyn. Historia to szacunek dla przodków, z których kawałków – dosłownie i w przenośni, my sami jesteśmy stworzeni. Bez historii nie byłoby Homo sapiens, bez homo
sapiens nie byłoby historii. Dziękuję wszystkim tym Homo sapiens, którzy tworzą jej piękne karty, i tym, którzy to dokumentują.
Redaktor wydania
Sławomir Rutkowski
